PGS.TS Nguyễn Viết Thảo, nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh chia sẻ cho dù 76 năm đã trôi qua nhưng ý nghĩa và giá trị lịch sử của Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9 vẫn còn nguyên vẹn, giúp ích cho chúng ta cả hôm nay và trong cả chặng đường tới. Trong số rất nhiều bài học lớn, theo ông, trước tiên phải nhắc đến bài học về phát huy sức mạnh của toàn dân.

Vào thời điểm 76 năm trước, dù chỉ có hơn 5 nghìn đảng viên, nhưng chúng ta đã biết dựa vào sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, được cụ thể hoá trong Mặt trận Việt Minh. Chúng ta đã phát động tổng khởi nghĩa, tin tưởng vào sức mạnh, ý chí của nhân dân. Cho nên, hơn 5 nghìn đảng viên cộng sản đã lãnh đạo thành công một cuộc cách mạng chống thực dân đế quốc, để thành lập một chính thể, Nhà nước của nhân dân lao động.

Trong Thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh: “Chỉ có đoàn kết, phấn đấu, nước ta mới được độc lập. Việt Minh là cơ sở cho sự đoàn kết, phấn đấu của dân tộc ta trong lúc này. Hãy gia nhập Việt Minh, ủng hộ Việt Minh, làm cho Việt Minh rộng lớn mạnh mẽ… Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Sức ta ở đây chính là lòng yêu nước và đại đoàn kết toàn dân tộc. Nhân dân cả nước triệu người như một, nhất tề nổi dậy và chỉ trong 15 ngày, chúng ta đã giành thắng lợi hoàn toàn.

Cuộc cách mạng này không chỉ lật đổ chế độ cai trị thuộc địa của thực dân Pháp và ách chiếm đóng của phát xít Nhật, mà còn mở ra một kỷ nguyên độc lập, tự do cho quốc gia, dân tộc Việt Nam. Thắng lợi của Cách mạng Tháng 8 năm 1945 đã một lần nữa chứng minh tính đúng đắn, duy nhất đúng đắn của con đường giải phóng dân tộc mà lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra cho nhân dân ta.

Theo ông Nguyễn Túc, Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban T.Ư MTTQ Việt Nam, đoàn kết là truyền thống và là cội nguồn sức mạnh của dân tộc Việt Nam từ xa xưa đến nay. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn luôn vận dụng và phát huy sực mạnh của tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc qua những khó khăn, thử thách và giành thắng lợi.

Trải qua 76 năm kể từ ngày giành được độc lập, ông Túc cho rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, với sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, nhân dân Việt Nam đã đạt được những thắng lới to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và trong xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc.

Trong bối cảnh hiện nay, với sự xuất hiện của đại dịch COVID-19, ông Túc cho rằng, hơn lúc nào hết, toàn dân Việt Nam phải đoàn kết một lòng, phát huy tinh thần tương thân, tương ái để vượt qua khó khăn, vượt qua đại dịch. “Có thể còn những khác biệt, còn có những ý kiến khác nhau, song trong tình hình hiện nay, tất cả người dân phải phát huy tinh thần đoàn kết, chung tay với Đảng và Nhà nước để ngăn chặn đại dịch lây lan”, ông Túc nói.

Theo ông Túc, trước làn sóng đại dịch COVID-19 lần thứ tư, với biến chủng Delta lây lan phức tạp, nhiều địa phương ở phía Nam, nhất là TP.HCM phải thực hiện giãn cách xã hội, các cơ quan, đơn vị, tổ chức và mỗi người dân thông qua nhiều cách khác nhau để ủng hộ tinh thần và vật chất. Chính phủ cũng đã huy động hàng nghìn lực lượng tăng cường vào miền Nam chống dịch và phục vụ nhân dân. Uỷ ban T.Ư MTTQ Việt Nam, T.Ư Đoàn TNCS HCM và các tổ chức chính trị, xã hội đã thực hiện chương trình triệu phần quà đại đoàn kết tiếp sức miền Nam chống dịch.

Ông Túc cho biết, tại Hội nghị của Uỷ ban T.Ư MTTQ Việt Nam mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề nghị Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên cùng toàn thể các tầng lớp nhân dân cùng đồng lòng nhất trí cao nhất tham gia phòng, chống dịch. Tổng Bí thư nói rằng: “Chúng ta đã cố gắng càng cố gắng hơn nữa; đã đoàn kết càng đoàn kết hơn nữa; đã quyết tâm càng quyết tâm cao hơn nữa; toàn dân tộc muôn người như một, đồng lòng cùng Đảng, Chính phủ, các cấp, các ngành tìm mọi cách quyết ngăn chặn, đẩy lùi bằng được, không để dịch lan rộng, bùng phát trong cộng đồng, bảo vệ sức khoẻ, tính mạng và chăm lo tốt nhất cho đời sống của nhân dân”.

Ngày 16/8, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị. Nguồn: VTV

Nhằm khơi dậy, phát huy sức mạnh đoàn kết, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát động Phong trào thi đua đặc biệt: “Cả nước đoàn kết, chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch COVID-19”. Dẫn lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua, những người thi đua là những yêu nước nhất”, Thủ tướng đề nghị các cấp, các ngành, các đơn vị, tổ chức, cơ quan, đoàn thể, các địa phương và đồng bào, chiến sĩ cả nước tập trung thực hiện tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau.

Việc phát động phong trào thi đua nhằm phát huy sức mạnh toàn dân tham gia chống dịch, thực hiện nghiêm, hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch. Các lực lượng chống dịch tuyến đầu: cán bộ, nhân viên y tế, quân đội, công an, nhà báo, đội tình nguyện… tiếp tục thi đua, thể hiện ý chí “chân cứng đá mềm”, trái tim nhiệt huyết, tấm lòng nhân ái, tận tâm, tận lực phục vụ đồng bào; đồng thời bảo đảm an toàn chống dịch.

Thủ tướng kêu gọi các tầng lớp nhân dân tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, tinh thần yêu nước, thương nòi, “lá lành đùm lá rách”, “mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”; sẵn sàng hỗ trợ vượt qua khó khăn. Phát huy truyền thống lịch sử, văn hóa con người Việt Nam, hành động có trách nhiệm vì bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội, chấp hành tốt quy định của các cấp chính quyền, nhất là những nơi phong tỏa, cách ly, phải thực hiện nghiêm ngặt người cách ly với người, ai ở đâu thì ở đó để ngăn chặn nguồn lây, góp phần sớm đẩy lùi và chiến thắng dịch bệnh.

“Với tinh thần “mỗi người dân là một chiến sĩ”, “mỗi gia đình, cơ quan, đơn vị, địa phương là một pháo đài chống dịch”, tôi tin tưởng sâu sắc rằng, với sự chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân “triệu trái tim, một ý chí”, sự ủng hộ, giúp đỡ của đồng bào ta ở nước ngoài và cộng đồng quốc tế, nhất định chúng ta sẽ sớm chiến thắng đại dịch COVID-19; để đất nước Việt Nam thân yêu của chúng ta nhanh chóng trở lại trạng thái bình thường mới và nhân dân có cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc”, Thủ tướng nói.

Với mục tiêu bảo vệ sức khỏe tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết, trong bối cảnh đại dịch đang diễn biến phức tạp, nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội, Thủ tướng chỉ đạo, Bộ Quốc phòng đã huy động lực lượng để vào miền Nam chống dịch và giúp đỡ người dân. Trong cuộc làm việc tại TP.HCM, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nói rằng, chúng ta từng trải qua cuộc trường chinh bảo vệ Tổ quốc bằng vũ khí nóng, bây giờ không bằng vũ khí nóng nhưng cũng là cuộc trường chinh mới.

“Dịch mấy tháng trời, chúng ta mệt với nó. Nếu không quyết tâm, kinh tế sẽ đi xuống, đời sống nhân dân sẽ xuống. Xác định lại quyết tâm và quyết tâm hơn nữa. Tôi biết ở trong này một giờ khổ hơn ở chỗ khác nhiều giờ”, Đại tướng Phan Văn Giang, nói.

Thực hiện yêu cầu của Thủ tướng, thời gian qua, hàng chục nghìn các cán bộ, chiến sỹ công an, quân đội, với tinh thần kỷ luật sắt, đã có mặt ở mọi nơi, mọi chỗ để giúp đỡ người dân gặp khó khăn trong đại dịch. Hình ảnh những người lính cụ Hồ đi chợ mua lương thực, thực phẩm rồi mang đến tận nhà cho người dân đã tô đậm sự gắn bó mật thiết tình quân, dân.

Sự có mặt của những quân nhân đã giúp cho người dân các địa phương, đặc biệt là ở TP.HCM an tâm thực hiện quy định về giãn cách xã hội, vì sự an toàn của chính bản thân mình và cộng đồng.

Theo ông Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Uỷ ban T.Ư MTTQ Việt Nam, thời gian qua, rất nhiều lực lượng tuyến đầu ngay ở cơ sở, mỗi địa bàn dân cư đã nhiều ngày đêm miệt mài tham gia chống dịch, đến từng nhà, từng người, cung cấp nhu yếu phẩm, tư vấn, khám chữa bệnh, thực sự là điểm tựa tinh thần vững chắc cho nhân dân.

“Nhiều tấm gương tiêu biểu, làm việc quên mình vì nhiệm vụ thiêng liêng trong thời khắc cam go, “sinh - tử” của cuộc chiến. Những đôi mắt thâm quầng vì thiếu ngủ, những làn da sạm nắng, những bữa ăn đạm bạc, vội vàng trong ca trực, ngay trong bệnh viện dã chiến, ở từng điểm chốt; nhiều đồng chí đã làm việc đến kiệt sức. Hàng trăm người đã bị nhiễm COVID-19 khi thực hiện nhiệm vụ; có người đã hy sinh cả tính mạng của mình để bảo vệ sức khỏe của nhân dân”, ông Chiến chia sẻ.

Phát huy tấm lòng “tương thân, tương ái”, mỗi người dân trong cả nước cũng đã chung tay giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn vượt qua đại dịch. Nhiều nghĩa cử cao đẹp, nhiều tấm lòng nhân ái đã có cách làm sáng tạo, thiết thực giúp đỡ nhân dân: ATM oxy, ATM gạo, siêu thị, chợ 0 đồng, suất ăn 0 đồng…

Dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, nhiều khó khăn, thách thức còn ở phía trước, song với tinh thần đoàn kết, sức mạnh đoàn kết quả toàn dân tộc, chắc chắn đất nước sẽ vượt thử thách, và dịch bệnh sẽ sớm được kiểm soát.

Theo PGS. TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng vai trò làm chủ của nhân dân. Trong tư tưởng của Người, Nhà nước phải là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; phải phục vụ nhân dân.

Ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời ngày 3/9/1945, Người yêu cầu: “Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ” và chính Người đã chỉ đạo soạn thảo Hiến pháp năm 1946.

Theo ông Phúc, bản Hiến pháp đầu tiên năm 1946 do Chủ tịch Hồ Chí Minh làm Trưởng Ban soạn thảo, đã thể hiện đầy đủ tinh thần ấy, ghi nhận các quyền con người và quyền công dân. Theo Người, nhà nước pháp quyền phải là nhà nước dân chủ, nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; nhà nước phục vụ nhân dân. Nhân dân là chủ thể quyền lực nhà nước. Toàn bộ quyền lực của nhà nước đều bắt nguồn từ nhân dân.

Trong bài viết “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong hoạt động lập pháp góp phần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ viết: Trong tư tưởng Hồ Chí Minh chữ “DÂN” được đặt vào vị trí tối thượng. Người luôn căn dặn: “Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân, trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân”. Mọi việc lớn nhỏ đều nhằm làm điều lợi cho dân, tránh điều hại tới dân.

Đem tài dân, sức dân để làm lợi cho dân, để mưu cầu hạnh phúc cho dân, bởi dân là chủ thể, dân là thước đo chân lý. Chân lý là cái gì có lợi cho Tổ quốc, cho Nhân dân. Cái gì trái với lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân tức là không phải chân lý. Đối với Người, ra sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân - tức là phục tùng chân lý”.

Nói đến Nhà nước pháp quyền là nói đến phân công quyền lực một cách minh bạch giữa các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp để phát huy trách nhiệm của các quyền. GS Trần Ngọc Đường cho rằng, đây là vấn đề rất mới ở nước ta và được đề cập trong những năm gần đây. “Điều quan trọng là cần xây dựng, hoàn thiện cơ chế kiểm soát của xã hội với Nhà nước – đó là nhân dân kiểm soát quyền lực Nhà nước. Nhân dân là chủ thể của quyền lực Nhà nước nên phải kiểm soát quyền lực mà mình đã giao cho Nhà nước”, GS Trần Ngọc Đường chia sẻ.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại phiên họp Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án "Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam", ngày 3/7/2021. Nguồn: VTV

Theo GS Đường, việc kiểm soát này được thực hiện thông qua một số chủ thể như, các tổ chức, chính trị, xã hội, MTTQ Việt Nam và các thành viên của Mặt trân; các tổ chức nghề hiệp, hiệp hội, doanh nghiệp… Cá nhân công dân thực hiện kiểm soát quyền lực qua các quyền như ứng cử, bầu cử, khiếu nại, tố cáo… Cùng với đó là vai trò của các phương tiện thông tin đại chúng trong thực hiện kiểm soát quyền lực Nhà nước. “Có thể nói, kiểm soát bên ngoài chính là hồi chuông cảnh tỉnh đối với bộ máy Nhà nước trong việc thực hiện quyền lực”, GS Đường bày tỏ quan điểm.

Một cơ chế kiểm soát quyền lực nữa được GS Trần Ngọc Đường chỉ ra là kiểm soát bên trong giữa các nhánh quyền lực. “Trong mỗi quyền cũng phải kiểm soát mình, bởi bản thân mình mà không kiểm soát được thì đừng nói đến kiểm soát người khác. Theo đó, mỗi quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp phải có cơ chế kiểm soát nội bộ để bản thân mình làm đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật”, GS Đường nói.

Trước đây khi nói đến kiểm soát quyền lực thì chỉ nói đến việc kiểm soát giữa Quốc hội với các cơ quan hành pháp, tư pháp, thông qua giám sát, lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, chất vấn… Tuy nhiên cũng cần phải chú ý đến việc kiểm soát của tư pháp với hành pháp, lập pháp. Tương tự, hành pháp cũng phải kiểm soát hoạt động của tư pháp.

Cũng theo GS Trần Ngọc Đường, khi nói đến Nhà nước pháp quyền là nói đến quyền con người, quyền công dân. Hiến pháp đã có nhiều quy định tiến bộ về vấn đề này, trong thực tiễn chúng ta cũng đã từng bước thừa nhận và bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Tuy nhiên cần sớm thể chế hóa những điều đã được hiến định như quyền hội họp…

Về mối quan hệ giữa Đảng và Nhà nước, GS Trần Ngọc Đường cho rằng, trong điều kiện một Đảng cầm quyền, đòi hỏi Đảng phải nâng cao năng lực lãnh đạo của mình trong việc thực hiện chủ trương xây dựng Nhà nước pháp quyền. Đảng cũng phải tự đổi mới mình để làm sao xứng đáng là lực lượng lãnh đạo. Muốn thế thì các tổ chức của Đảng, các đảng viên phải thượng tôn pháp luật. Khi tổ chức đảng, đảng viên thương tôn pháp luật thì các cán bộ, nhân viên nhà nước trong các cơ quan Nhà nước cũng thượng tôn pháp luật.

Kể từ khi được kiện toàn vào tháng 4/2021 và chính thức bước vào nhiệm kỳ mới (cuối tháng 7/2021), Chính phủ đang phải đối diện với rất nhiều khó khăn, thử thách. Sự xuất hiện của biến chủng Delta khiến cho làn sóng đại dịch lần thứ 4 diễn ra hết sức phức tạp.

Đến nay, hàng chục tỉnh, thành đã phải thực hiện yêu cầu về giãn cách xã hội, “ai ở đâu, ở yên đó”. Dịch COVID-19 cũng đã tác động nghiêm trọng đến đời sống kinh tế, xã hội của người dân và doanh nghiệp.

Theo ông Lê Thanh Vân, Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định quyết quyết tâm xây dựng Chính phủ đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ. Ngay sau khi được kiện toàn, Thủ tướng Chính phủ đã liên tiếp có các cuộc làm việc với các bộ, ngành, địa phương để thúc đẩy tinh thần hành động cũng như tinh thần dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Trước bối cảnh đại dịch diễn biến phức tạp, Thủ tướng liên tiếp có mặt tại các “điểm nóng” về dịch COVID-19 như Bắc Giang, Bắc Ninh, TP.HCM và các tỉnh phía Nam để kiểm tra công tác phòng, chống dịch COVID-19 và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc bảo đảm đời sống của nhân dân.

Một ngày sau khi Ban Chỉ đạo phòng, chống COVID-19 được kiện toàn, với tư cách là Trưởng Ban Chỉ đạo, Thủ tướng đã trực tiếp có mặt tại TP.HCM và Bình Dương, Đồng Nai để thị sát công tác phòng, chống dịch và động viên các lực lượng tuyến đầu.

Trong cuộc làm việc với lãnh đạo TP.HCM, trước lãnh đạo toàn bộ 312 xã phường, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải đạt được mục tiêu kiểm soát được dịch bệnh tại 312 xã, phường. Nếu kiểm soát được dịch bệnh tại 312 xã. phường thì sẽ kiểm soát được dịch bệnh tại thành phố.

Thực tế, ngay sau khi được kiện toàn vào tháng 4/2021, trong các cuộc họp của Chính phủ, hay các cuộc làm việc với bộ, ngành, chính quyền địa phương, Thủ tướng Phạm Minh Chính luôn nhấn mạnh đến việc xây dựng Chính phủ đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ.

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu “3 không”, “5 thật”. “3 không”, “5 thật” như lời Thủ tướng nói là: “Không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm”, và “nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân và doanh nghiệp được thụ hưởng thành quả thật”.

Ngày 11/08/2021, phát biểu khai mạc phiên họp toàn thể đầu tiên của Chính phủ khóa XV nhiệm kỳ 2021-2026, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quyết tâm xây dựng Chính phủ đổi mới, liêm chính. Nguồn: VTV

Theo ông Lê Thanh Vân, “3 không” và “5 thật” chính là thực chứng rõ nhất về năng lực của cán bộ. Nó thay thế tính định tính về đánh giá cán bộ vốn tồn tại lâu nay, thường dựa vào bằng cấp, chỉ số tín nhiệm. “Bằng cấp không phản ánh được năng lực thực sự của cán bộ, nó chỉ ghi nhận được quá trình học tập theo lộ trình, không phản ánh thước đo thực sự về năng lực. Còn tín nhiệm thì đôi khi cũng mang tính cảm tính”, ông Vân nói.

Trong cuộc làm việc với các doanh nghiệp sản xuất vắc xin gần đây, Thủ tướng khẳng định: Chính phủ nói là làm chứ không phải nói xong để đấy. Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bên liên quan phải phối hợp chặt chẽ, chủ động thực hiện các công việc theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, mỗi người trên cương vị của mình phải làm hết trách nhiệm trên tinh thần “nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân được thụ hưởng thật”, đặt lợi ích quốc gia dân tộc, sức khỏe và tính mạng của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Nhấn mạnh, đánh giá cán bộ giờ đây phải bằng những việc làm thật, hiệu quả thật và người dân, doanh nghiệp được hưởng thụ thành quả thật, ông Vân dẫn thực chứng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ, sau khi nhận nhiệm vụ đã đề xuất ngay những quy định để “dọn dẹp” tình trạng bằng cấp, chứng chỉ không phù hợp. Đây chính là kết quả của việc “3 không”, “5 thật”.

“Chỉ có nói thật, làm thật và ra kết quả thật thì mới là chứng minh được tính hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ của cán bộ. Tôi rất tâm đắc câu nói “3 không”, “5 thật” của Thủ tướng”, ông Vân chia sẻ.

Phát biểu tại phiên họp toàn thể đầu tiên của Chính phủ nhiệm kỳ 2021- 2026 mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, mỗi nhiệm kỳ của Chính phủ đều đã để lại những dấu ấn riêng và đều hoàn thành trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ trong việc tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật.

Trong bối cảnh có nhiều thách thức, để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu đề ra, Tổng Bí thư lưu ý Chính phủ cần làm tốt hơn nữa công tác cán bộ, nhất là việc quản lý, nhận xét, đánh giá cán bộ để lựa chọn, bố trí đúng những người thật sự có đức, có tài; thật sự “cần, kiệm, liêm, chính”, “chí công vô tư”; thật sự tâm huyết vì nước, vì dân vào các vị trí lãnh đạo của bộ máy Chính phủ và chính quyền các cấp. Cùng với đó, phát huy dân chủ, nâng cao ý thức trách nhiệm, nêu gương, tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức. Sớm nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích và bảo vệ những tổ chức và cá nhân dám đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Theo ông Lê Thanh Vân, một trong những tố chất quan trọng của đội ngũ lãnh đạo là có tố chất dự báo, tầm nhìn xa, tri thức tổng hợp, có khả năng phân tích. Lãnh đạo phải là những người có bản lĩnh, sự kiên định để thực hiện mục tiêu đặt ra. Qua đó tạo sự lan tỏa ý chí quyết tâm vào hệ thống, với cộng sự, với thuộc cấp. Sự lan tỏa đó thông qua tính gương mẫu của mình, làm sao phát động được, khởi xướng được những động lực cho hệ thống do mình lãnh đạo đi theo.

Tuy nhiên, theo ông Vân, vấn đề là hệ thống do Thủ tướng đứng đầu đó đáp ứng được đến đâu? Ví von Chính phủ như là một dàn nhạc hợp xướng, ông Vân cho rằng, khi nhạc trưởng bắt nhịp thì dàn hợp xướng cần phải đều tay, chỉ cần một người chơi sai là bản nhạc sẽ bị lạc điệu.

“Để dàn nhạc đó không sai thì người chỉ huy dành nhạc phải uốn nắn chấn chỉnh, không uốn nắn, chấn chỉnh được nữa thì phải thay thế bằng người khác phù hơp hơn. Làm sao để tất cả những người tham gia vào dàn nhạc đó phải đều tay. Ai không “đều tay”, lạc điệu thì phải được thay thế”, ông Vân nói và cho rằng, đã đến lúc hệ thống hành chính do Thủ tướng đứng đầu cần có bộ tiêu chí đánh giá nhân sự do mình quản lý, điều hành.

Quá trình vận hành của Chính phủ tính từ khi khi được kiện toàn đến nay mới được hơn 4 tháng, còn nếu tính nhiệm kỳ mới thì mới được hơn một tháng. Trong bối cảnh có nhiều thử thách, song ông Vân bày tỏ tin tưởng rằng những khó khăn, thách thức sẽ sớm được vượt qua. Việt Nam sẽ không chế được đại dịch và có những bước phát triển mới trong thời gian tới.

Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, giành được độc lập, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời (3/9/1945), một trong sáu nhiệm vụ quan trọng được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ra, là phải tổng tuyển cử, bầu Quốc hội.

Ngày 6/1/194, trong hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cử tri cả nước không phân biệt giàu nghèo, dân tộc, giai cấp, tôn giáo, nam nữ, chính kiến, đã tham gia cuộc Tổng tuyển cử bầu ra Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam mới theo nguyên tắc dân chủ, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

Đánh giá về sự kiện này, trong phát biểu khai mạc kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, sự kiện trọng đại này đã đi vào lịch sử nước ta như một mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ, mở ra một thời kỳ phát triển mới của dân tộc. Lần đầu tiên trong lịch sử, nước ta chẳng những đã trở thành một quốc gia độc lập mà còn có cơ quan Nhà nước có đầy đủ cơ sở và tư cách pháp lý đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, thay mặt nhân dân quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

“Đây là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn, sáng tạo của Đảng, chính sách đại đoàn kết dân tộc và tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền; thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí mãnh liệt và niềm tin tuyệt đối của nhân dân ta đối với sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh”, Tổng Bí thư nói.

Theo Tổng Bí thư, Quốc hội khoá I, ngay sau khi ra đời, tại Kỳ họp thứ Nhất (tháng 3/1946) đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc thành lập Chính phủ Liên hiệp kháng chiến hợp hiến, hợp pháp, do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, để điều hành đất nước.

Tại Kỳ họp thứ hai, ngày 9/11/1946, Quốc hội đã thông qua Hiến pháp năm 1946 - bản Hiến pháp đầu tiên trong lịch sử nước nhà, một văn kiện chính trị - pháp lý mang tính nhân văn, dân chủ, tiến bộ, đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta.

Nhìn lại 14 nhiệm kỳ hoạt động, Tổng Bí thư nhấn mạnh, Quốc hội nước ta đã luôn luôn gắn bó, đồng hành cùng dân tộc, không ngừng phát huy vai trò, vị trí là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, nay là nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, đóng góp to lớn và quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trò chuyện với Tiền Phong, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường khẳng định, qua 75 năm hình thành và phát triển, những quyết sách của Quốc hội luôn xuất phát từ ý chí, nguyện vọng của Nhân dân.

Trong hoạt động Quốc hội cũng luôn điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn cuộc sống và đòi hỏi của nhân dân. Ví như tại kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XV, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn ra phức tạp, với phương châm “nhanh nhất, ngắn nhất và đảm bảo chất lượng nhất” và “làm hết việc chứ không làm hết giờ”, Quốc hội đã quyết định rút ngắn thời gian họp từ 12 ngày xuống còn 9 ngày. Bằng sự đồng thuận và tập trung trí tuệ, Quốc hội đã ban hành 29 Nghị quyết.

Đặc biệt, tại kỳ họp này, Quốc hội quyết định trao quyền chủ động, mạnh mẽ hơn cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác phòng, chống dịch COVID-19. Theo đó, Quốc hội cho phép Chính phủ quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp chưa được luật quy định hoặc khác với quy định trong các luật, pháp lệnh hiện hành để đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch COVID-19 về áp dụng cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách trong cấp phép, đăng ký lưu hành, sản xuất, mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế, hóa chất và đầu tư cơ sở vật chất; mua sắm với số lượng cao hơn nhu cầu thực tế để dự phòng trường hợp dịch bệnh có diễn biến phức tạp, phát sinh và có giải pháp không để xảy ra tiêu cực, hạn chế tối đa lãng phí trong hoạt động này.

“Những quyết sách được đưa ra, cho thấy Quốc hội đã thực sự lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước về sự vận dụng tối đa tính linh hoạt, tinh thần trách nhiệm cao. Đồng thời khai thác triệt để kinh nghiệm, trí tuệ của tập thể lãnh đạo Đảng đoàn Quốc hội, nhất là người đứng đầu – Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và trách nhiệm của mỗi vị đại biểu Quốc hội”, ông Cường chia sẻ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, ngày 20/07/2021. Nguồn: VTV

Theo ông Bùi Văn Cường, thời gian qua, hoạt động lập pháp của Quốc hội đã tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho việc đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước; phát huy dân chủ và quyền làm chủ của Nhân dân. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều thách thức đòi hỏi Quốc hội phải không ngừng đổi mới để đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn.

Trong nhiệm kỳ tới, Quốc hội sẽ tập trung sửa đổi những dự án luật quan trọng nhằm tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Điển hình như dự án Luật Đất đai (sửa đổi), do đây là dự án lớn, có nhiều nội dung phức tạp, tác động sâu rộng đến nhiều mặt kinh tế - xã hội và đời sống Nhân dân, nên cần có thời gian chuẩn bị, xem xét, đánh giá một cách kỹ lưỡng, thận trọng.

Tại kỳ họp vừa qua, Ủy ban Thường vụ đã đề nghị Quốc hội không ban hành ngay Nghị quyết về đất đai và cho giữ nguyên dự án luật trong Chương trình để xin ý kiến tại hai kỳ họp. Nếu dự án luật bảo đảm chất lượng tốt, đạt sự đồng thuận cao, Ủy ban Thường vụ sẽ báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022).

Với dự án Luật Biểu tình và Luật về Hội, đã được cho ý kiến tại khóa XIV, sau đó bị đưa ra khỏi chương trình vì chưa bảo đảm yêu cầu đặt ra. Các dự án luật này có nội dung mới, phức tạp, phạm vi điều chỉnh rộng, liên quan đến quyền, nghĩa vụ của công dân; trong quá trình soạn thảo, xem xét vẫn còn nhiều ý kiến rất khác nhau.

Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu thấu đáo, chuẩn bị kỹ lưỡng để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bảo đảm tính khả thi. Khi nào đủ điều kiện, chất lượng và không còn hoặc còn rất ít ý kiến khác nhau, Uỷ ban Thường vụ sẽ báo cáo Quốc hội đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm.

“Những quyết sách của Quốc hội luôn xuất phát từ ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, lợi ích quốc gia, dân tộc cũng như yêu cầu xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc, từ đó, tạo nên những chuyển biến tích cực, mạnh mẽ trong đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại và xây dựng hệ thống chính trị ở nước ta trong nhiệm kỳ này”, Tổng Thư ký Quốc hội nhấn mạnh.

Báo cáo tình hình kinh tế- xã hội tại Đại hội Đảng lần thứ XIII nhấn mạnh, mặc dù năm 2020 kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, thiên tai, bão lụt nghiêm trọng ở miền Trung nhưng tốc độ tăng trưởng bình quân 5 năm 2016 - 2020 đạt khoảng 6%/năm và thuộc nhóm các nước tăng trưởng cao nhất khu vực, thế giới.

Cũng liên quan đến tình hình kinh tế- xã hội giai đoạn 5 năm qua, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá XV, Chính phủ cho biết, trong tổng số 21 chỉ tiêu chủ yếu theo Nghị quyết của Quốc hội, có 16 chỉ tiêu đạt và vượt, 5 chỉ tiêu không đạt. Điểm nổi bật là, kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc hơn, thu ngân sách nhà nước vượt kế hoạch. Trong khi bội chi và nợ công giảm mạnh thì kim ngạch xuất nhập khẩu đạt con số kỷ lục với khoảng 545 tỷ USD vào năm 2020. Cùng với đó, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng cũng đạt kết quả tích cực, đúng hướng, thực chất hơn.

“Trong điều kiện khó khăn, do ảnh hưởng của dịch bệnh, kinh tế Việt Nam đứng trước nhiều thử thách. Nhưng cũng có những lĩnh vực chúng ta có thể “biến nguy thành cơ” để tạo điều kiện phát triển kinh tế thích hợp với từng thời điểm, thời cuộc như lĩnh vực công nghệ thông tin”, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) nhận đình.

Từ những kết quả đạt được trong thời gian qua, mục tiêu giai đoạn 5 năm tới được Chính phủ đề ra là, bảo đảm tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, trên cơ sở tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô bền vững, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của đất nước. Trên cơ sở đó, phấn đấu tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn mức bình quân 5 năm trước, và đến năm 2025 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp.

Viện dẫn câu nói “lửa thử vàng, gian nan thử sức”, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chung tay của Quốc hội, sự nỗ lực của toàn dân, Chính phủ đã chủ động, linh hoạt, uyển chuyển trong việc đối phó với dịch bệnh COVID-19, vừa bảo đảm thực hiện mục tiêu chống dịch, vừa duy trì được phát triển kinh tế - xã hội; vừa ưu tiên chăm lo sinh mệnh cho dân, lại vừa nỗ lực bảo vệ sinh kế cho dân. Theo ông Lộc, đây là một mục tiêu kép và cả hai mục tiêu đều hệ trọng.

Tuy nhiên, đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai (đoàn Hà Nội) cho rằng, mọi kế hoạch dù có hay đến đâu, có hoàn hảo đến đâu thì điều quan trọng vẫn phải là khâu tổ chức thực hiện và yếu tố con người. “Chúng ta thực sự rất cần những con người có phẩm chất, có năng lực, trí tuệ để vận hành bộ máy, đó là điều kiện tiên quyết để đảm bảo thực hiện thành công tất cả những kế hoạch đề ra”, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai bày tỏ.

Trong bối cảnh dịch bệnh, Chính phủ đưa ra hai mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2021 là 6,0% và 6,5%. Cả 2 mục tiêu trên phụ thuộc lớn vào khả năng khống chế dịch COVID-19 trên phạm vi cả nước, trong đó đặc biệt tại các tỉnh, thành phố trọng điểm về kinh tế. Tiếp tục kiên định thực hiện hiệu quả “mục tiêu kép”, vừa phòng, chống dịch bệnh hiệu quả, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội là giải pháp cơ bản được Chính phủ đề ra trong những tháng còn lại của năm 2021.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thực hiện nghi lễ tuyên thệ trước Quốc hội chiều 26/7/2021.
Nguồn: Truyền hình Quốc hội

Quan sát những gì đã diễn ra trong thực tế vừa qua, đại biểu dân cử cũng cho rằng, bài học huy động sức dân vẫn còn nguyên giá trị. “Có thể thấy trong suốt thời gian chống dịch, nhiều hoạt động kinh tế bị chậm lại, nhưng phong trào tương thân, tương ái, đóng góp cho phòng, chống dịch thì lại nở rộ ở khắp nơi. Trên khắp cả nước, những câu chuyện về tấm lòng thơm thảo, nghĩa cử cao đẹp, tình người trong chống dịch không thể kể hết được. Không chỉ có các cá nhân, doanh nghiệp mà cả các cụ già, em nhỏ và những người lao động, cuộc sống mưu sinh còn nhiều khó khăn cũng đều chung tay đỡ đần”, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) chia sẻ.

Trong khi đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh lưu ý đến việc xác định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô là nhiệm vụ hàng đầu. Còn kiểm soát dịch bệnh là mục tiêu ưu tiên, kiên trì thực hiện thắng lợi “mục tiêu kép” phù hợp với tình hình thực tiễn và địa bàn cụ thể. Đồng thời thực hiện tốt chiến dịch tiêm chủng, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, thí nghiệm, cấp phép và sản xuất vắc-xin trong nước.

Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, cần triển khai hiệu quả hơn chính sách hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Duy trì và phục hồi hoạt động doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, tạo việc làm cho người lao động. “Thực hiện phương châm “cứu doanh nghiệp như cứu người bệnh” để hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp, sẵn sàng chuẩn bị cho giai đoạn hậu COVID-19”, ông Vũ Hồng Thanh lưu ý.

Đặc biệt, tại kỳ họp thứ Nhất vừa qua, các đại biểu Quốc hội đều bày tỏ sự nhất trí cao về việc đưa vào nghị quyết những quy định vượt khuôn khổ để tạo điều kiện cho Chính phủ chủ động, linh hoạt, tăng cường các nguồn lực ứng phó với dịch bệnh. “Đây có thể coi như một “thượng phương bảo kiếm” mà Quốc hội tin tưởng trao cho vị tướng ra trận. Với sự đồng hành của cả hệ thống chính trị và toàn dân, tôi tin tưởng đất nước ta sẽ sớm chiến thắng trong cuộc chiến cam go này”, đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) nhấn mạnh.

Là người đứng đầu cơ quan soạn thảo Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, Việt Nam đang có “cơ hội vàng” để hiện thực hóa khát vọng của dân tộc, nhưng quan trọng nhất là phải có tư duy đột phá và tầm nhìn chiến lược, để từ đó có hành động hiệu quả và chọn được con đường đi đúng nhất, ngắn nhất để tăng tốc phát triển. Cách mạng công nghiệp 4.0 đã mang lại “cơ hội ngàn năm có một” để tăng tốc, phát triển cho Việt Nam. Chính vì thế, không chỉ xây dựng Chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp 4.0, mà Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) đã bắt đầu được xây dựng, Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam cũng được thiết lập và đang không ngừng được mở rộng.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng trong Thư gửi các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành Thông tin và Truyền thông mới đây cho rằng, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 dựa trên nền tảng của nhiều công nghệ mới, mà cốt lõi là công nghệ số đang đặt lên vai Bộ Thông tin và Truyền thông sứ mệnh lớn lao dẫn dắt công cuộc Chuyển đổi số Quốc gia.

Đại hội XIII của Đảng đã khởi tạo con đường phát triển đi qua 3 mốc: năm 2025, năm 2030 và năm 2045, để đưa nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào thời điểm nước Việt Nam mới tròn 100 năm vào năm 2045, trên cơ sở động lực tăng trưởng chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Bất kỳ quốc gia nào đã “hoá rồng, hóa hổ” đều dựa vào sức mạnh tinh thần là chính. Sức mạnh này chỉ được kích hoạt khi quốc gia đó có một giấc mơ lớn, một khát vọng lớn. Đại hội XIII của Đảng lần đầu nói đến việc khơi dậy khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc. Nhiệm vụ của báo chí cách mạng Việt Nam, của truyền thông Việt Nam là khơi dậy khát vọng này ở tất cả mọi người dân Việt Nam, và từ khát vọng này thành sức mạnh tinh thần, và từ sức mạnh tinh thần này thành hành động phát triển đất nước”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, viết.